ISO 14067 Karbon Ayak İzi Belgelendirme Nedir?
ISO 14067 karbon ayak izi belgesi, yaşam döngüsü boyunca neden olduğu sera gazı emisyon miktarı doğrulanan ürünlere verilmektedir. Şirketler, ürünlerinin hammadde olarak çıkarılmasından ömrünü tamamladıktan sonra atık hale gelmesine kadar tüm süreçleri kapsayacak şekilde karbon ayak izi hesaplaması yapabilmektedir. Bunun için ISO 14067 standardı kullanılmaktadır. ISO 14067 karbon ayak izi belgesi de hesaplanan bu emisyon miktarının akredite belgelendirme kuruluşları tarafından doğrulanması neticesinde düzenlenmektedir. Belirli bir ürün ya da ürün grubu için ISO 14067 karbon ayak izi belgesi alan şirketler, ekonomik, çevresel ve sosyal anlamda birçok avantaj elde etmekte ve paydaşlarına sorumlu ürünler sunabilmektedir.
ISO 14067 Karbon Ayak İzi Belgelendirme Nedir?
ISO 14067 karbon ayak izi belgesinin detaylarından geçmeden önce karbon ayak izinin ne olduğundan ve ISO 14067 standardından kısaca bahsetmekte fayda var. Bir ürünün karbon ayak izi doğrudan veya dolaylı olarak neden olduğu sera gazı emisyon miktarını ifade etmektedir. Yani bir ürünün üretiminde, kullanımında veya kullanıldıktan sonraki süreçlerde atmosfere salınan CO2, Metan, Nitröz Oksit gibi gazların toplamı o ürünün toplam karbon ayak izini ortaya çıkarmaktadır. ISO 14067 standardı da bu hesabın yapılmasında yaşam döngüsü değerlendirmesi (LCA) yaklaşımını kullanmaktadır. Bu bağlamda, ürünlerin hammadde olarak kaynağından çıkarılması, işlenmesi; üretim, depolama ve dağıtım gibi tedarik zinciri süreçleri, satış ve kullanım, kullanım ömrünü tamamladıktan sonra atık olarak değerlendirilmesi gibi aşamaların tamamını dikkate almaktadır. ISO 14067 karbon ayak izi belgesi de sera gazı emisyonu bu standart çerçevesinde hesaplanan ve doğrulanan ürünler için verilmektedir.
ISO 14067 Karbon Ayak İzi Belgelendirme Nasıl Yapılır?
Belgelendirme işlemi, 2014’te çıkarılan “Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik” uyarınca ISO 14065 standardına göre akredite olan kuruluşlar tarafından yapılmaktadır. Bu kuruluşlar, karbon ayak izi hesaplamalarını ISO 14067’ye göre yapan kuruluşların çalışmalarını incelemekte ve doğrulamaktadır. Akabinde de karbon ayak izi belgesi düzenlemektedir. Bu noktada takip edilen adımların şunlar olduğunu söyleyebiliriz:
Ø Ürünün yaşam döngüsüne ilişkin süreçlerin ortaya çıkarılması
Ø Sera gazı emisyonuna neden olan adımların ve kaynakların belirlenmesi
Ø Sera gazı türleri ve miktarlarına ilişkin verilerin toplanması
Ø Emisyon hesaplarının yapılması
Ø Raporlama ve dokümantasyon çalışmalarının tamamlanması
Ø Sera gazı doğrulama işleminin gerçekleştirilmesi
Ø Hesaplamaların doğruluğu ve tutarlılığı tescillendikten sonra belgelendirmenin yapılması
ISO 14067 Karbon Ayak İzi Belgelendirme Faydaları
Günümüzde her büyüklükteki kamu ve özel sektör şirketlerinin, ürünlerinin yaşam döngüsü boyunca neden olduğu sera gazı emisyonlarını hesaplaması gerekmektedir. Bu durum, kurumsal sürdürülebilirlik politikalarının ve hedeflerinin bir gereğidir. Bu çalışmayı yapmak ve daha sonra ISO 14067 karbon ayak izi belgesi almak şirketlere doğrudan veya dolaylı olarak birçok fayda sağlamaktadır. Bunları şöyle özetleyebiliriz:
Ø Ürün emisyon değerlerinin bağımsız kuruluşlar tarafındna doğrulanması
Ø Kurumsal itibarın artması
Ø Paydaşlar nezdindeki güvenin artması
Ø Piyasaya sorumlu ürün arzı
Ø Sürdürülebilir tedarik zinciri süreçlerinin oluşturulması
Ø Marka imajının artması, yeni ve sorumlu yatırımcıların ilgisinin çekilmesi
ISO 14067 Karbon Ayak İzi Belgelendirme Eğitim ve Danışmanlık
Sera gazı doğrulama belgesi almak isteyen kuruluşlar, danışmanlık hizmeti alarak bu sürecin çok daha hızlı ve düşük maliyetli olmasını sağlayabilir. Danışmanlık firmaları, kuruluşların ISO 14067 karbon ayak izi belgelendirme süreçlerinin tamamında onlara yol göstermekte, ihtiyaç duyduğu bilgileri en hızlı ve doğru şekilde sağlayabilmektedir. İşletmelerin bu süreçte alması gereken eğitimler de yine danışmanlık firmaları tarafından verilebilmektedir. ISO 14067 karbon ayak izi belgesi danışmanlığı sayesinde şirketler piyasada en kısa sürede fark yaratabilme şansı elde etmektedir.
ISO 14067 Karbon Ayak İzi Doğrulaması
Kuruluşlar, karbon ayak izi doğrulamasını ISO 14067 standardında yer alan ilkeler ve gerekliliklere göre yapabilmektedir. ISO 14067, ürünlerden kaynaklı karbon ayak izi değerlerinin yaşam döngüsü değerlendirmesi yaklaşımıyla hesaplanması, doğrulanması ve raporlanmasına ilişkin kılavuz bilgileri açıklamaktadır. ISO 14067 karbon ayak izi doğrulaması çalışması, büyüklük ya da sektör fark etmeden her işletmenin iklim değişikliyle mücadele kapsamında kurumsal sosyal sorumluluklarını yerine getirmesini sağlamaktadır. Standart, karbon ayak izi doğrulaması yaparken izlenmesi gereken adımlar, referans alınacak standartlar, bu süreçte uyulması gereken ilkeler, sera gazı emisyon hesaplamalarının sınırları, sera gazı envanter analizi ve daha birçok konuda bilgilendirme yapmaktadır.
ISO 14067 Nedir?
Son versiyonu 2018 yılında yayınlanan ve TSE (Türk Standartları Enstitüsü) tarafından TS normu olarak da kabul edilen ISO 14067, karbon ayak izi doğrulamasında iki önemli standardı referans almaktadır. Yaşam döngüsü değerlendirmesi (LCA | Life Cycle Assessment) metodolojisinin açıklandığı ISO 14040 ve ISO 14044 standartları, ISO 14067 karbon ayak izi doğrulaması çalışmalarının temelini oluşturmaktadır. Bu bağlamda, bir ürünün hammadde olarak çıkarılması; üretim, işleme, depolama, dağıtım vb gibi tedarik zinciri aşamaları, kullanılması ve ömrünü tamamladıktan sonra atık olarak değerlendirilmesi gibi tüm süreçler, ISO 14067 karbon ayak izi doğrulamasında ele alınmaktadır. Ürünlerin yaşam döngüsü boyunca doğrudan veya dolaylı olarak neden olduğu sera gazı emisyonlarının hesaplanması ve doğrulanması için ihtiyaç duyulan bilgiler standardın içerisinde yer almaktadır.
ISO 14067 Karbon Ayak İzi Doğrulaması Nasıl Yapılır?
Karbon ayak izi doğrulama ile ilgili yürürlükte olan ve birbirini tamamlayan farklı standartlar mevcuttur. Toplama üç bölümden oluşan ve sera gazı emisyonlarının hesaplanması, raporlanması ve doğrulanmasına ilişkin gereksinimleri açıklayan ISO 14064 bunlardan biridir. ISO 14065 karbon ayak izi doğrulaması yapan kuruluşların gerekliliklerini ve ISO 14066 doğrulama ekiplerinin sahip olması gereken özellikleri açıklamaktadır. ISO 14067 ise ürünlerin karon ayak izlerinin nicel birer değer haline getirilmesini ve hesaplamalarda yaşam döngüsü değerlendirmesi yaklaşımının kullanılmasını sağlamaktadır. Karbon ayak izi doğrulaması yapacak kuruluşların konuyla ilgili yönetmeliklerin bir şartı olarak ISO 14065’e göre akredite olması gerekmektedir. Sera gazı emisyonlarını ISO 14067’e göre hesaplayan şirketler, akredite doğrulama kuruluşlarıyla iletişime geçerek doğrulama belgesi alabilmektedir.
ISO 14067 Karbon Ayak İzi Doğrulaması Avantajları
Sera gazı emisyonlarını ISO 14067’e göre hesaplayan ve doğrulama belgesi alan kuruluşların uzun vadede elde edeceği faydaları şöyle özetleyebiliriz:
Ø Yaşan döngüsü değerlendirmesi yaklaşımı sayesinde çok kapsamlı bir karbon ayak izi hesaplaması yapılması
Ø Doğrulama belgesi alarak paydaşlar nezdinde güvebilir bir marka imajı oluşturulması
Ø Sorumlu yatırımcıların ilgisinin çekilmesi, yeni yatırımların önünün açılması
Ø Tedarik zincirinde düşük emisyon farkındalığının oluşturulması ve sürdürülebilir tedarik ağlarının inşa edilmesi
Ø Müşteri memnuniyetinin artırılması; kamuoyunda sorumlu üretim ve tüketim bilincininin oluşturulması
Ø Yerel ve uluslararası standartlara, yasa ve yönetmeliklere daha hızlı uyum sağlanması
Ø Kamu ve özel sektör ihalelerindeki teşviklerden, hibe ve desteklerden yararlanabilme
ISO 14067 Karbon Ayak İzi Doğrulaması Danışmanlık
Karbon ayak izi doğrulama günümüzde her işletmenin yapması gereken çalışmadır. Bu çalışmanın doğru, tutarlı ve şeffaf bir şekilde yapılabilmesi ve paydaşlar nezdinde geçerli olabilmesi için ISO 14067 gibi çeşitli standartlar, ayrıca birtakım yasal düzenlemeler mevcuttur. Bu nedenle, şirketlerin bu süreçte konuyla ilgili danışmanlık hizmeti veren kuruluşlardan destek alması son derece önemlidir. Danışmanlık firmaları ISO 14067 karbon ayak izi doğrulama konusunda her şirkete destek olmakta; hesaplama, envanter hazırlama ve doğrulama süreçlerinde onlara kılavuzluk yapmaktadır.
ISO 14064 - Sera Gazı ve Emisyonları Yönetim Sistemi Belgesi
Günümüzde tüm dünyanın en büyük ortak sorunlarından biri şüphesiz sera gazı emisyonlarıdır. Atmosfere salındığında küresel ısınma ve uzun vadede iklim değişikliğine sebebiyet veren bu gazların kontrolsüz bir şekilde kullanımını bugün en önemli çevre sorunlarından biri olarak kabul edebiliriz. ISO 14064 de bu sorunu çözmek için geliştirilmiş standartlardan biridir.
Sanayi Devrimi, teknolojinin gelişmesi ve dünya nüfusunun çok hızlı bir şekilde artması, sera gazı emisyonunu son yıllarda çok daha büyük bir problem haline getirmiştir. Bu sorunla topyekûn mücadele etmek ve sera gazı emisyonlarını kontrol altına almak için yerel ve uluslararası düzeyde çeşitli kanunlar, anlaşmalar ve standartlar geliştirilmiştir. Çevre yönetimi konusundaki uluslararası standartlar serisi olan ISO 14000 içerisinde sera gazı emisyonu ile ilgili birtakım standartlar mevcuttur. TSE (Türk Standartları Enstitüsü) tarafından TS normu olarak kabul edilen ISO 14064 de bunlardan biridir ve şu üç bölümden oluşmaktadır.
· TS EN ISO 14064-1: Sera gazları - Bölüm 1: Sera gazı emisyonlarının ve uzaklaştırmalarının kuruluş seviyesinde hesaplanmasına ve rapor edilmesine dair kılavuz ve özellikler
· TS EN ISO 14064-2: Sera gazları - Bölüm 2: Sera gazı emisyonu azaltımlarının veya giderilmesi iyileştirmelerinin miktarının belirlenmesi, izlenmesi ve raporlanması için proje düzeyinde rehberlik tarifi
· TS EN ISO 14064-3: Sera gazları - Bölüm 3: Sera gazı beyanlarının doğrulanması ve onaylanması için rehberlik tarifi
ISO 14064 Standardının Kapsamı
ISO 14064-1, sera gazı emisyonlarının ölçülmesi ve raporlanması için organizasyon düzeyindeki ilkeleri ve gereksinimleri belirtmektedir. Bir kuruluşun sera gazı envanterinin tasarımı, geliştirilmesi, yönetimi, raporlanması ve doğrulanması için ilgili gereksinimleri ISO 14064-1 içerisinde yer almaktadır.
ISO 14064-2, sera gazı emisyonlarının azaltılmasını amaçlayan faaliyetlerin ölçülmesi, izlenmesi ve raporlanması için proje düzeyinde rehberlik sağlamaktadır. İşletmeler, bir sera gazı projesinin planlanması, proje faaliyetleri ile ilgili sera gazı kaynaklarının belirlenmesi ve seçilmesi konusunda ISO 14064-2’den faydalanmaktadır. Standart ayrıca, sıra sera gazı proje performansının izlenmesi, ölçülmesi, belgelenmesi, raporlanması ve veri kalitesinin yönetilmesi için gereksinimleri de içermektedir.
ISO 14064-3, sera gazı ile ilgili yayınlanan raporların ve bildirilerin geçerliliğini ve doğrulamasını sağlayan veya bu süreci yöneten kişi ya da kurumlara rehberlik sağlamaktadır. ISO 14064’ün bu bölümü, ISO 14064-1 veya ISO 14064-2 uyarınca gerçekleştirilen sera gazı miktarı tayini, izleme ve raporlama dahil olmak üzere kurumsal faaliyetlerin tamamına veya sadece proje bazlı olarak uygulanabilmektedir.
ISO 14064 Standardının Önemi
Sera gazı emisyonlarının kontrol altına alınması ve sürdürülebilir bir şekilde azaltılması konusunda faaliyet alanı fark etmeksizin her işletmeye büyük görev ve sorumluluklar düşmektedir. Kamu ve özel sektör kuruluşlarının sera gazı emisyonu konusunda gerekli adımları atması hem kurum çıkarları hem de çevre ve toplum çıkarları açısından son derece önemlidir.
Bu bağlamda, ISO 14064 standardının uygulanmasının doğrudan ve dolaylı olarak şu faydalarının olduğunu söyleyebiliriz:
· Şirket faaliyetlerinden kaynaklı sera gazı emisyonları doğru bir şekilde hesaplanabilir ve raporlanabilir.
· İşletmeler bu konuda daha şeffaf ve güvenilir olabilir ve bu gelişmeleri paydaşları ile paylaşabilir.
· Ortaya koyduğu ürün ve hizmetler ya da büyüklüğü fark etmeksizin her işletme sera gazı emisyonu konusunda kısa ve uzun vadede doğru stratejiler geliştirebilir. Bu stratejileri çok daha hızlı ve kolay bir şekilde uygulayabilir.
· Sera gazları ile ilgili projelerin geliştirilmesi ve uygulanması kolaylaşır.
· Sera gazı emisyonlarını azaltmak için hedefler koyan ve bu hedefler doğrultusunda çeşitli faaliyetleri hayatlarına uygulayan şirketler, bu süreçteki performanslarını ISO 14064 standartlarında yer alan ilkeler ve prensipler ile takip edebilir.
· ISO 14064 sayesinde sera gazı emisyonlarını azaltan işletmeler, bu konudaki birçok yasal yükümlülüğü de yerine getirmiş; birçok kamu ve özel sektör ihalelerindeki ön koşulları sağlamış olur.
· ISO 14064 standartları, tüm dünyada sera gazı emisyonları konusundaki risklerin ve fırsatların ortak bir şekilde belirlenmesini sağlar.
· Bu standartlar, gönüllü girişimleri destekler ve işletmelerin sera gazı kayıt ve raporlama girişimlerine katılmasını sağlar.
· Sera gazı emisyonlarının yönetimi konusunda gerekli yükümlülükleri yerine getiren işletmelerin marka değeri yükselir, kurumsal itibarı artar.
ISO 14064, bir çevresel standarttan çok daha fazlasıdır. Kurumsal sosyal sorumluluk ve sürdürülebilirlik konusunda piyasada etkin bir role sahip olmak isteyen tüm işletmelerin bu standartları uygulaması gerekmektedir. Böylelikle uzun vadede hem çevresel hem de finansal ve sosyal anlamda başarı sağlanabilir.
