ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, işletmelerin çevresel performansını iyileştirerek sürdürülebilir bir gelecek sağlar. Çevreye duyarlı çözümler sunarak doğal kaynakları koruyun ve işinizi uluslararası standartlara uygun hale getirin.
ISO 14001 Nedir?
Sanayi Devrimi’nden itibaren her türlü üretim faaliyetinin ve insan nüfusunun aritmetik olarak artması, beraberinde tüketimin de aritmetik olarak artmasına neden olmuştur. Tüketim arttıkça da çevreye bırakılan atık miktarı zaman içerisinde bir hayli artış göstermiştir. Öyle ki dünyanın birçok bölgesinde çevreye bırakılan atıklar, insanlar ve diğer canlılar için hayati tehlike ifade eden kritik noktalara ulaşmıştır. Bu kritik durum, kimi ülkeleri ve uluslararası kuruluşları çevre konusunda sorumluluk ve inisiyatif almaya itmiştir. Bu doğrultuda doğayı ve çevreyi korumak adına Çevre Yönetim Sistemi fikrini ortaya çıkmıştır. Çevre Yönetim Sistemi; doğal kaynak kullanımının azaltılması, doğal yaşam ortamına verilen zararların minimum düzeye indirilmesini amaçlayan, risk analizleri tabanında kurulan bir yönetim modelidir. Çevre kirliliğine karşı duyarlı olan ülkelerin 1993 yılımda bir araya gelerek oluşturdukları Rio zirvesini takiben ISO tarafından 1996 yılında ISO 14000 Standartları yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi bu standart serisinin temelini oluşturmaktadır. ISO 14001, bir ürün standardı değil bir hizmet (yönetim) standardıdır. Ne üretildiği ile değil ürünlerin nasıl üretildiği ile ilgilenmektedir. İşletmelerin üretim sürecinde çevreyle olan ilişkileri ele alınmaktadır.
ISO 14000 Standartları :
ISO 14001:2015 Çevre yönetim sistemleri - Kullanım kılavuzu ile gereklilikleri
ISO 14002-1:2019 Çevre yönetim sistemleri - Çevresel bir konu alanındaki çevresel yönleri ve koşulları ele almak için ISO 14001´i kullanma yönergeleri
ISO 14004:2016 Çevre yönetim sistemleri - Uygulamaya ilişkin genel yönergeler
ISO 14005:2019 Çevre yönetim sistemleri - Aşamalı uygulamaya esnek bir yaklaşım için yönergeler
ISO 14006:2020 Çevre yönetim sistemleri - Eko tasarımın dahil edilmesi için yönergeler
ISO 14007:2019 Çevre yönetimi - Çevresel maliyetleri ve faydaları belirlemeye yönelik kılavuzlar
ISO 14008:2019 Çevresel etkilerin ve ilgili çevresel boyutların parasal değerlendirmesi
ISO 14009:2020 Çevre yönetim sistemleri - Tasarım ve geliştirmeye malzeme sirkülasyonunu dahil etmek için yönergeler
ISO 14052:2017 Çevre yönetimi - Malzeme akışı maliyet muhasebesi - Bir tedarik zincirinde pratik uygulama için rehberlik
ISO 14053:2021 Çevre yönetimi - Malzeme akışı maliyet muhasebesi - Kuruluşlarda aşamalı uygulama için rehberlik
Yukarıdaki tüm bu standartların içerisinden; ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardına göre Çevre Yönetim Sistemi Kurulur ve ISO 14001:2015 Standardına göre denetim yapılır.
ISO 14001 Belgesi Nedir ?
ISO 14001 Standardı, çevre konusundaki en temel ve en önemli standartlardan biridir. ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardını tüm yönleriyle ve gereklilikleriyle uygulayan işletmelere gerekli denetimleri yapan belgelendirme kuruluşu tarafından ISO 14001 Belgesi verilir. ISO 14001 Sertifikası şirketlerin sürdürülebilir çevresel politikalar geliştirmesine, çevresel mevzuatlara daha kolay uyum sağlamasına ve çevresel konulardaki hedeflerine daha hızlı ulaşmasına yardımcı olmaktadır.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardının Amacı:
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, temel olarak doğal kaynak kullanımının azaltılmasını, toprağa, suya ve havaya verilen zararların asgariye indirilmesini hedefleyen ve risk analizleri zemininde oluşturulan bir yönetim sistemi standardıdır.
Standardın temel amaçları şu şekilde sıralanabilir:
• İşletmenin çevresel koşullarını ulusal ve uluslararası standartlara ve mevzuata uygun hale getirmek.
• Üretim faaliyetlerinin çevreye ve doğal dengeye verebileceği zararın en aza indirilmesini sağlamak.
• İşletme faaliyetlerinin çevreye olan etkileri ile çevresel riskleri belirleyerek kontrol edilebilir ve zararsız hale getirmek.
ISO 14001 Prensipleri:
• Yükümlülük Altına Girme ve Politika: İşletme, çevre politikasını belirlemeli ve ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standartlarına bağlılık taahhüdünde bulunmalıdır.
• Planlama: İşletme, faaliyetlerinin, ürün ve hizmetlerinin çevresel boyutlarını belirlemeli; taahhütlerini gerçekleştirebilmek için hedefler tespit etmeli, hedeflere ulaşmak için de gerçekleştireceği faaliyetleri programlamalıdır.
• Uygulama ve İşlem: İşletme, çevre politikasını gerçekleştirebilmek ve hedeflerine ulaşabilmek amacıyla etkili bir uygulama sergileyebilmek için imkân ve kapasitesini ve de destek mekanizmasını geliştirmelidir.
• Kontrol ve Düzeltici Faaliyet: İşletme, çevreye yönelik icraatlarını ve faaliyetlerdeki başarı derecesini ölçmeli ve değerlendirmelidir.
• Gözden Geçirme ve Geliştirme: İşletme, genel çevre faaliyetlerini ve faaliyetlerdeki başarı yüzdesini / derecesini geliştirmek için, bünyesinde kurduğu çevre yönetim sistemini gözden geçirmeli ve geliştirmelidir.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sisteminin Faydaları:
• Çevre kirliliği kademeli bir şekilde azalır. Kamu sağlığı korunur. Canlılara (bitkilere ve hayvanlara) zarar vererek ekosistemin dengesini bozan etmenler en aza indirilir.
• Çevresel etkilerden kaynaklı maliyetler azalır.
• Tüketicilerin ve vatandaşların çevreyle ilgili hassasiyetlerine ve beklentilerine uygun hareket edilmiş olur. Bu sayede bilinçli tüketicilere ulaşarak onları kazanma şansı artar.
• Kuruluş, çevreye duyarlı firma imajına sahip olur. Tüketiciler ve toplum nezdindeki prestiji yükselir.
• Kuruluşu hem ulusal hem de uluslararası rekabette güçlü kılar ve sektöründe tercihe şayan firma haline getirir.
• ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standardının gereklilikleri karşılandığında mevzuattan kaynaklı yükümlülükler de büyük oranda karşılanmış olmaktadır.
• İşletme faaliyetlerini ulusal ve uluslararası standartlara ve mevzuata uygun hale getirerek olası yaptırımlardan ve yasal problemlerden korur.
• Acil durumlarda meydana gelebilecek çevresel etkiler ortadan kaldırılır ya da en aza indirgenir.
• İşletme çalışanlarında çevre duyarlılığının artmasını sağlar. Çevreye zarar vermeyip, koruyan bir işletmede çalıştıkları için çalışanların kuruluşa olan bağımlılıkları artar.
• Enerji, su ve benzeri kaynakların etkin bir şekilde kullanımı ile tasarruf sağlanır.
ISO 14001 Belgesi Sertifikasyon Süreci:
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi edinmek isteyen kuruluşlar öncelikle işletme bünyesinde ISO 14001 sistemini kurmalıdırlar. Takiben bir danışmanlık kuruluşu tarafından risk değerlendirmeleri yapılarak denetimler gerçekleştirilebilir. Bu aşamada, talepte bulunan kuruluş ile çevresel etkiler üzerine risk değerlendirme denetimi yapılır ve rapor hazırlanır. Rapor marifetiyle, tedbir alınması gereken hususlar tespit edilir. Varsa uygunsuzluklar giderilir. Hazırlık aşamasındaki denetim ve değerlendirmeler sayesinde asıl denetimlere hazır hale gelen firma, akredite edilmiş bir belgelendirme kuruluşu tarafından denetlenmektedir. Firma, bu denetimleri ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standartlarına uygun olarak tamamladığı takdirde Çevre Yönetim Sistemi Belgesi almaya hak kazanmaktadır.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardını Kimler Uygulayabilir?
Kamu kurum ve kuruluşları başta olmak üzere, ulusal ve uluslararası ticarette kendine yer edinmek isteyen özel şirketler (endüstriyel kuruluşlar) ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardını uygulayabilmektedir. Dış pazara açılmak isteyen şirketler açısından ISO 14001 standardı, deyim yerindeyse ürün ve hizmet pasaportu gibi işlev görmektedir.
